Elion gaat voor zinnige zorg

Slechts acht deelnemers bij zo’n interessante en leerzame avond over de dilemma’s waarmee een zorgverzekeraar te maken heeft lijkt wat weinig.  Dit neemt niet weg dat deze acht , onder leiding van Frank Elion (directie VGZ),  veel  persoonlijke aandacht konden krijgen en daardoor veel te weten kwamen over de werkwijze van de zorgverzekeraars, de taakopvatting van de medewerkers en  de dilemma’s die de verzekeraar tegenkomt vooral in het “grijze gebied” tussen wettelijke plicht en moreel of maatschappelijk plichtsgevoel.

 Wat willen jullie weten?
Elion introduceerde zichzelf  door te beschrijven hoe een bouwkundige, dankzij een tijdelijke conjunctuurdip, in de top van de zorgverzekering terecht kan komen en daar gelukkig worden.  Vervolgens inventariseerde hij de verwachtingen van de aanwezigen. Deze actie leverde een lijst op, waarmee het driedubbele aantal aanwezigen ook eer zou hebben ingelegd.  Ik noem slechts enkele aandachtspunten: wat is een heup waard? Hoeveel is een jaar levensverlenging waard als je 40 bent en als je 70 bent? Waarom kost behandeling van een en dezelfde kwaal bij ziekenhuis A soms wel 4 maal zoveel als bij ziekenhuis B? Waar komt het geld voor de onverzekerden vandaan? Hoe ziet onze verzekering er uit over 20 jaar? Zijn de verzekeraars niet, net als de banken en woningbouwcorporaties, vooral uit op winst en bonussen voor de directeuren en veel minder op de zorg die ze zeggen te bieden? Zorg aan huis neemt toe, kan efficiënter, maar wie betaalt dat als de gemeenten steeds meer moeten leveren?

Dynamische interactie
Op basis van deze vragen ontwikkelde zich een dynamisch, interactief gesprek tussen Elion en zijn publiek.  Voorzitter Dirk Siersma moest tweemaal stevig ingrijpen om een koffiepauze en afsluiting van de avond af te dwingen.  Ik kan alleen voor mijzelf spreken, maar heb de indruk dat ik niet de enige was die over de zorgverzekering meer vooroordelen had dan in een avond kunnen worden rechtgezet.  De vraag blijft wel hangen: hoe het kan zijn dat goed opgeleide, krantenlezende en nieuws aanhorende verzekerden zo weinig weten over hun eigen zorgverzekering? We zijn soms cliënt, soms  patiënt, maar potjandorie altijd  lid van onze zorgverzekering. Wist u dat? Ik niet. Tot vandaag.

Verzekeraars maken geen winst
Zorgverzekeraars zijn sociale ondernemingen en mogen geen winst uitkeren. Het resultaat kan worden aangewend ter versterking van de reserves (om toekomstige risico’s op te vangen) en om premies laag te houden.  Elion: “Op de afdelingen wordt vanuit het hart gewerkt!”  De vraag naar bonussen en salarissen van de directeuren van deze sociale ondernemingen kwam door de dynamiek van de avond niet meer aan de orde, maar lijkt minder opportuun dan enkele jaren geleden  (zie HIER een mogelijk antwoord). Dat is nog geen winst, maar wel minder kosten.

VGZ levert Zinnige Zorg zeggen ze zelf
VGZ is een coöperatie van zorgverzekeraars met merken zoals Univé, IZA, UMC en natuurlijk VGZ zelf.  In totaal zijn 4,5 miljoen Nederlanders  via VGZ verzekerd.  VGZ maakt de afspraken met zorgverleners over aantallen behandelingen per jaar en vergoedingen ten behoeve van al die verzekerden. Hierdoor ontstaat een enorme kennis databank met gegevens over kwaliteit en efficiëntie van zorgaanbieders.  Andere coöperaties van zorgverzekeraars werken net zo.  Door  de inzet van deze kennis wordt de stijging van de kosten geremd, ondanks beschikbaar komen van nieuwe kostbare methoden, medicijnen en het ouder worden van de bevolking.  Hoewel de verzekeraars niet over de kwaliteit gaan van de zorg, leidt de dialoog tussen verzekeraar en zorgverlener aantoonbaar tot zowel kwaliteit- als efficiëntieverbetering en uiteindelijk zo laag mogelijke premies voor iedereen.  VGZ wil dit concept dat “Zinnige Zorg” werd genoemd  uitdragen via korte spotjes op de TV en langere filmpjes met de ervaringen van patiënten op de eigen website (zie HIER voor een preview).

Schaalvergroting leidt niet tot kostenverlaging
Elion: “Meer aanbod van zorg leidt tot meer vraag en dus hogere kosten voor iedereen”.  Zei hij dat echt? Wordt ik vaker ziek als ik meer zorg krijg aangeboden? Je zou toch marktwerking verwachten net als bij andere consumentenartikelen? Als een ziekenhuis aanstuurt op een jaarlijkse groei van bijvoorbeeld  10% in de behandelcapaciteit betekent dit niet dat omliggende ziekenhuizen plots minder gaan behandelen. Nee, die proberen ook hun capaciteit volledig te benutten en slagen daar kennelijk in. Zorgkosten stijgen met de aangeboden capaciteit.  VGZ remt niet afgesproken groei van capaciteit bij zorgverleners, omdat dit uiteindelijk niet in het voordeel is van de zorgvragers.

Schaalvergroting kan wel leiden tot kwaliteitsverbetering, maar dan zullen zorgverleners (regionaal) beter moeten samenwerken. Niet bij ieder ziekenhuis meer  staar operaties doen en heupen vervangen, maar afspreken dat de een gaat specialiseren op staar en de ander op heupen. Dan hebben beiden volle capaciteit en optimale efficiëntie en is de basis gelegd voor werken aan kwaliteit.

Efficiëntie kan ook op andere wijzen worden vergroot. Waarom weken van spanning voor de patiënt inlassen tussen een scan en de uitslag ervan als de radioloog en specialist toch aanwezig zijn in hetzelfde ziekenhuis? Waar ziekenhuizen het diagnosetraject  op een dag afwerken weet de patiënt hoe hij er voor staat en wat gedaan kan of moet worden.  Dit blijkt nog goedkoper te kunnen zijn dan de patiënt drie weken ongerust te laten wachten. En waarom onzekere en onervaren  co-assistenten op de eerste hulp en niet meteen de specialisten daar inzetten? Met specialisten op de eerste hulp is de doorstroom sneller en blijken kosten lager.  Zorginstellingen moeten leren te denken in efficiency en willen veranderen.

Booking.com voor de zorg
Elion beschreef hoe mensen tegenwoordig reizen plannen en hotels reserveren via booking.com, dat geen hotels beheert, maar bemiddelt bij boekingen en beoordelingen verzamelt van duizenden bezoekers per dag.  Per individuele beoordeling kan van alles mis zijn, maar de grote massaliteit zorgt ervoor dat de scores toch betrouwbaar worden. Hij verwacht dat de beoordelingen op  www.zorgkaartnederland.nl/ als ze massaler worden benut, net zo betrouwbaar worden als die van IENS voor restaurants en Booking.com voor hotels. Dan kun je echt onafhankelijk vergelijken.  Nu hang je af van je huisarts die wat van de specialisten in de buurt kent en je daar verwijst, of van het advies van de verzekeraar die je wellicht niet helemaal vertrouwt. Het maakt veel uit bij wie je komt voor een diagnose of behandeling.  Ik heb op zorgkaart Nederland meteen mijn huisarts opgezocht en beoordeeld toen ik zag dat deze met 5 beoordelingen, volgens de site,  te laag scoorde voor een beoordeling.

Elion geeft de glazen bol geen kans en verwacht een andere rol voor de huisarts
Hoe ziet de zorg er uit over 20 jaar? Dat is niet te zeggen. Elion: “Één pennestreek in Den Haag kan iedere toekomstverwachting volledig veranderen. Aan een glazen bol heb ik niets.” Maar wel verwacht hij dat we via persoonlijke chips die allerlei lichaamsfuncties monitoren  steeds meer eigenaar worden van onze gezondheid.  Veel gegevens van die chip kun je zelf uitlezen en via een app  interpreteren om een diagnose te stellen.  Aansluitend kun je een specialist of andere zorgverstrekker vragen in te loggen op je chip. Allerlei slimme vormen van e-health zullen de huisarts overbodig maken als poortwachter.  Zijn rol zal veranderen. Misschien meer als gezondheidscoach, gesprekspartner over medische kwesties en levensvragen.  Elion’s grootste zorg voor de toekomst is dat cliënten en politiek steeds minder oog hebben voor het belang van solidariteit in de zorg, waardoor dubbeltjes premieverhoging krantenkoppen uitlokken, terwijl  miljoenen aan besparingen niet nieuwswaardig zijn. En passant merkte hij ook nog op dat Schippers de beste zorgminister is geweest die we ooit hebben gehad. Dankzij haar beleid is de stijging in de zorgkosten controleerbaar geworden.

Elion: “Ik neem jullie aandachtspunten graag mee”
Met de  voorgaande 1200 woorden raakte ik aan een vrij willekeurig topje van de berg van ideeën die deze avond werden uitgewisseld.  Ik ging niet in op veel punten uit de inventarisatie. Ze kwamen allemaal aan de orde. Ik heb ook niet gerefereerd aan de kosten van medicijnen, aan de invloed van de media op het ontstaan van hypes met verzekeraars als boosdoener en andere zaken die ook nog uitvoerig besproken werden. Je had er ook bij kunnen zijn. Het meest moedgevend is dat Elion, na de “intake” nog eens te hebben doorgelopen, nadrukkelijk vroeg om aandachtspunten die hij zou moeten meenemen naar huis.  Voorop stond de kritiek van een van de aanwezigen dat je tegenwoordig geen inzicht meer hebt in de kosten die voor jou werden gemaakt. Vroeger moest je de nota van je specialist goedkeuren voordat deze vergoed werd. Juist door mensen bewust te maken van hun eigen zorgkosten kunnen zij helpen deze kosten te beheersen en toch de kwaliteit te krijgen waaraan ze behoefte hebben. Een ander verwacht van verzekeraars dat ze meer hun best doen om te laten merken dat ze er zijn voor de klant en niet een willekeurige commerciële onderneming met eigen winstdoelstellingen en ongrijpbare belangen.

Jan Willem Henfling