Verslag van de tweede avond:

Thema: Wat en hoe zijn de religieuze handelingen van de moslim?

Deze tweede avond begon in de Wilhelminakerk, maar na het avondgebed in de moskee gingen de ruim dertig aanwezigen daar in processie naar toe onder leiding van Youssef Azarfane. Het handelen van de moslim is onderwezen door de profeet met als motto: “Houd vast aan je geloof met je achterste kiezen” (vertaald uit Arabisch).

Moskee komt van “masjid”, de plaats waar je je geloof beleeft. De drie “heiligste” moskeeën zijn die in Mekka, Medina en Jeruzalem. Oorspronkelijk baden de moslims gericht op Jeruzalem ter herinnering aan de oudste profeten, maar een latere openbaring maakte de profeet duidelijk dat hij en zijn volgelingen zich moesten richten naar Mekka, waar de Kaaba staat. Volgens overlevering zou op die plaats ook Abraham zijn belofte van God hebben ontvangen.

Een van de instructies, voordat we de moskee zouden betreden, was: schoenen uit. Mijn leermoment was ontnuchterend: dit is geen religieus gebod. Oorspronkelijk liepen mensen met blote voeten, of geschoeid in de moskee. Dat was in de tijd dat moskees nog heel simpel waren gebouwd. Nu ligt in de moskee tapijt, of liggen er tapijten. Die wil de gemeente graag schoon houden.

De moslim heeft 5 verplichte gebedstijden, verdeeld over het etmaal. Begin en eind van het gebed vallen binnen die perioden.

1. Het ochtendgebed (ṣalāt al-fajr) – begint bij de aanvang van de ochtendschemering en eindigt kort vóór zonsopgang.

2. Het middaggebed (ṣalāt al-ẓuhr) – begint kort nadat de zon zijn hoogste punt aan de hemel heeft bereikt

3.Het namiddaggebed of het vooravondgebed (ṣalāt al-‘asr) – begint zodra de vorige eindigt en duurt tot kort vóór zonsondergang.

4. Het avondgebed (ṣalāt al-maghrib) – begint kort na zonsondergang en duurt tot het einde van de avondschemering.

5. Het nachtgebed (ṣalāt al-‘ishā’) – begint zodra de avondschemering is afgelopen en eindigt bij de aanvang van de ochtendschemering.

In praktijk betekent dit dat de gebedstijden met de seizoenen meebewegen. In de zomer is het op onze breedtegraad tweemaal een onderbreking van de slaap en in de winter lopen ze vrijwel in elkaar over. De gebedsverplichting wordt niet als een last ervaren, maar als “quality time” voor gepland contact tussen de gelovige en zijn Schepper.

Voorafgaand aan het gebed wordt de rituele wassing verricht op een voorgeschreven wijze: handen, hoofd, mond, neus, armen, voeten, oren. Het is geen kwestie van hygiëne. Bij gebrek aan water, bijvoorbeeld in de woestijn, op het werk, kan wat zand of aarde worden gebruikt. Door de wassing vraag je a.h.w. vergeving aan God voor de zonden die je hebt begaan met handen, hoofd etc.

Het gebed in de moskee is een uitdrukking van gemeenschap. Mannen en vrouwen, weliswaar in separate ruimtes, gaan in rijen naast elkaar staan, de voeten elkaar rakend, de ogen gericht op Mekka. Bewegingen worden simultaan gedaan: buigen, knielen, het voorhoofd op de grond etc. We hebben dit allemaal wel eens gezien, maar nu begrijpen we ook waarom en hoe.

Het gebed zelf bestaat uit een openingsformule, een korte soera die (uit het hoofd) wordt gereciteerd, een sluitingsgebed. Dit wordt, afhankelijk van de tijd van de dag twee tot vier maal herhaald. Op vrijdag en andere bijzondere dagen zal de Iman ook preken. Dat zijn preken over alledaagse onderwerpen die op dat moment relevant zijn. In bepaalde moskeeën en/of landen wordt de preek centraal gemaakt en gedistribueerd onder de deelnemende moskeeën. De preek is vaak in Arabisch (of Turks), maar in Nederland wordt veelal simultaan voor een vertaling gezorgd.

Tijdens reizen, of werk wordt zoveel mogelijk vastgehouden aan de rituelen en gebruik gemaakt van een moskee in de buurt. Als dat onmogelijk is kunnen gebeden worden ingekort, of gecombineerd.

Naast de verplichte gebeden kan de gelovige tijd vrijmaken voor persoonlijk gebed. Dat is vrij qua vorm en inhoud.

In de moskee gelden geen bijzondere kledingvoorschriften. Wel bestaat de voorkeur bij velen om een wijde mantel te dragen, opdat kleding niet afleidt van het gebed.

Een niet-moslim is welkom tijdens het gebed en erediensten, maar het wordt op prijs gesteld als hij/zij zich tevoren meldt.

Na de uitgebreide uitleg van de belangrijkste rituelen introduceerde Youssef de heer Ayad Mejaiti, de oprichter van de Bussumse moskee. Ayad vertelde over de historie van een kleine kern op de Landstraat naar het huidige gebouw in de Havenstraat, dat ook al in zijn voegen begint te kraken en technisch niet meer bij de tijd is. Het wordt verbouw, nieuwbouw of een geheel ander gebouw. Als een kerk wordt gesloten, mag de beheerder zich melden! De moskee is niet alleen een gebedscentrum, maar biedt de leden en hun gezinnen ook tal van faciliteiten. Eigenlijk net zoals de meeste kerken. Er is bijvoorbeeld  onderricht in godsdienst en in de Arabische taal voor kinderen, jongeren en volwassenen. In Bussum is een winkeltje voor leden.

De inleidingen werden besloten door de heer Houssain El Hansi, die een verslag gaf van zijn recente Hadj naar Mekka. De hadj is een verplichting voor iedere moslim, als hij daarmee zijn verantwoordelijkheden naar de maatschappij maatschappelijke en zijn gezins geen geweld aandoet (het is bijvoorbeeld een substantieel financieel offer). Voor hem was dit de tweede maal dat hij Mekka bezocht. Enkele jaren geleden was hij daar geweest in een willekeurige periode. Je volgt dan wel de rituelen, maar het geldt niet als Hadj. Het verhaal van Houssain was zeer inspirerend. Op de eerste dag van de hadj (4 dagen) kleed de man zich in twee witte gewaden en legt alle signalen van rijkdom weg. Zo is ieder onderscheid naar rang en stand onmogelijk: voor God zijn we immers allen gelijk. Vrouwen kleden zich zoals ze gewend zijn. Het samen doen van de pelgrimstocht met al die duizenden anderen had zijn geloof verdiept en verstevigd. Het was een overtuigend verslag van een persoonlijke ervaring door iemand die geen theoloog is, maar gewoon hard werkt (in dit geval een chemisch concern in Weesp), voor zijn gezin zorgt, gelovig is en zomaar mijn of jouw buurman zou kunnen zijn.

Ook deze tweede avond was zeer goed verzorgd door de inleider.  De vrijwilligers van de moskee zorgden gastvrij voor thee en koffie en gaven desgevraagd ook uitleg over de zaken die zij van belang vonden. De Bussumse moskee is een plek waar iedere gelovige welkom is en zich thuis kan voelen.